Ervaringsdeskundigheid is een begrip wat vaak gebruikt wordt, maar het verschilt nog al eens wat er mee bedoeld wordt. Zo gebruiken mensen het vaak als ze iemand bedoelen die iets zelf heeft meegemaakt: iemand die “weet hoe het is.” Denk aan mensen die in een GGZ instelling opgenomen geweest zijn of die (ernstig) ziek zijn geweest. Maar bijvoorbeeld ook mensen die een hoge berg beklommen hebben of de marathon gelopen hebben.
Ervaringsdeskundigen zijn natuurlijk altijd mensen die “weten hoe het is” en uit hun eigen ervaringen putten. Het hebben van ervaring maakt echt niet dat je zomaar ervaringsdeskundige bent. Het onderstaande diagram geeft het verloop van iemand met ervaring naar ervaringsdeskundige weer.
We spreken van het hebben van eigen ervaring als je de worsteling van het leven met een psychische kwetsbaarheid, verslavingsgevoeligheid en/of dak- of thuisloosheid zelf hebt meegemaakt. We noemen dit levensontwrichtende situaties. In deze situatie(s) heb je kennis opgebouwd over hoe je met deze situaties om gaat. Dat noemen we ervaringskennis. Ervaringskennis wordt opgebouwd door te reflecteren op je eigen ervaringen (wat heb je er van geleerd?) en door kennis te nemen van de ervaringen van anderen. Dit kan bijvoorbeeld door het delen en lezen van ervaringsverhalen, door ervaringen uit te wisselen in gesprekken of herstelgroepen of door boeken en tijdschriften te lezen over herstel.
Heb je ook de vaardigheden om deze kennis op professionele wijze in te zetten en over te dragen, dan spreken we van ervaringsdeskundigheid. De ontwikkeling van het hebben van ervaring naar ervaringsdeskundigheid is een proces dat ieder op zijn eigen snelheid doorloopt. Bij Team Herstel heten wij ervaringswerkers, omdat we van ervaringsdeskundigheid ons beroep hebben gemaakt.
Herstel betekent niet perse genezing
Mijn hoofddiagnose is autisme. Lange tijd had ik de overtuiging dat herstel van autisme niet mogelijk was, omdat je (nog steeds) niet van autisme kan genezen. Dat kreeg ik ook altijd te horen van mijn behandelaars, dat ik maar moest accepteren dat ik autisme had. Maar dat accepteren is mij toen nooit gelukt. Achteraf gelukkig omdat ik vind dat accepteren een passieve houding in zich heeft: ‘je ergens bij neerleggen’.
Kijken naar wat wel kan!
Toen ik zelfstandig ging wonen, kreeg ik thuiszorg van Mieke, zij zag wat ik wél kon en gaf dit aan mij terug. Hierdoor kreeg ik het gevoel dat ik wel de moeite waard ben en groeide mijn eigenwaarde. Met haar vertrouwen en mijn inmiddels ook herwonnen zelfvertrouwen, zette ik voorzichtig de eerste stappen naar de buitenwereld. Langzaam kwam ik uit mijn sociaal isolement en ontdekte ik mijn verloren gewaande talenten. Mijn leven kreeg weer betekenis.
Herstelproces Een herstelproces is dan ook écht een proces (met ups en downs) waarvan je van te voren niet weet wat je einddoel wordt. Dit resulteerde er voor mij uiteindelijk in dat ik in 2017 mijn opleiding SPH met ervaringsdeskundigheid heb voltooid. Mijn kracht is dat ik altijd de positieve punten van mensen ziet en deze kan benoemen.
Ik ben er ook van overtuigd dat herstel voor ieder mens mogelijk is.” 
